Λιδωρίκι – Το Ολοκαύτωμα της 29ης Αυγούστου 1944

Ήταν το «Σύνταγμα 18 των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας των ναζί» (POLIZEI – GEBIRGSJAGERN – REGIMENT 18) που έκανε την 29η Αυγούστου 1944 να μείνει στην ιστορία σαν η μέρα του Ολοκαυτώματος στο Λιδωρίκι.  Γενικά η ευρύτερη περιοχή είχε μεγάλη συνεισφορά στον αγώνα κατά των κατακτητών και την Εθνική Αντίσταση.

Ήταν έδρα της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ με διοικητή τον Συντ/ρχη ΡΗΓΑ Γεώργιο ή Φεραίο. Λίγες ημέρες πριν το ολοκαύτωμα οι Γερμανοί είχαν ηττηθεί στις 5 Αυγούστου 1944 στη Μάχη των Καρουτών, που βρίσκονται στην ίδια περιοχή.

Παρασυρμένοι από το πλιάτσικο και αφήνοντας την προσοχή τους από τα μέτρα ασφαλείας, υπέστησαν πανωλεθρία αφού στην επίθεση των ανταρτών, 203 Γερμανοί έπεσαν νεκροί, αρκετοί αιχμαλωτίστηκαν και μόνο πέντε κατάφεραν να ξεφύγουν. Από τους αγωνιστές του ΕΛΑΣ έπεσαν 30 και τραυματίστηκαν 60.

Θέλοντας να εκδικηθούν και γνωρίζοντας ότι ο τοπικός πληθυσμός στήριζε τις δυνάμεις των ανταρτών (δυστυχώς με ελάχιστες εξαιρέσεις συνεργατών των ναζί, που όμως έπαιξαν το ρόλο τους), οργάνωσαν την κατάληψη και την πυρπόληση του Λιδωρικιού.

Μία ημέρα πριν στις 28 Αυγούστου ξεκίνησε η επιχείρηση, που εκδηλώθηκε με την είσοδο της βασικής επιθετικής δύναμης από τα υψώματα του χωριού Μαλανδρίνο και ένα άλλο τμήμα από το δρόμο ‘Ελατος -Καρούτες.

Βασικό στοιχείο της επιτυχίας των Γερμανών ήταν η χρήση αναγνωριστικών αεροπλάνων που καθοδηγούσαν τα πυρά του πυροβολικού, δεν επέτρεψαν στις δυνάμεις των ανταρτών να οργανώσουν την απαιτούμενη άμυνα, με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσουν. Ταυτόχρονα δόθηκε διαταγή να φύγουν και οι άμαχοι από το χωριό.

Αρκετοί κάτοικοι πρόλαβαν και διέφυγαν σε άλλες περιοχές, αλλά πέντε ηλικιωμένοι που παρέμειναν νομίζοντας πως οι Γερμανοί θα τους σεβαστούν, έπεσαν θύματα της δολοφονικής τους μανίας. Όταν αποχώρησαν οι Γερμανοί και επέστρεψαν οι Λιδωρικιώτες στο χωριό, βρήκαν τους ηλικιωμένους ξεκοιλιασμένους. Ήταν οι: Τσίγκας  Αθανάσιος, Λατσούδη  Ευθυμία, Παπαδόπουλος Δημήτριος, Πουρνιά  Μαρία, Παπαπαναγιώτου  Βασίλειος.

Επίσης πυρπολήθηκαν 489 κτίρια (320 σπίτια και 169 αχυρώνες και στάβλοι).

Το ειδικά εκπαιδευμένο σύνταγμα των Γερμανών, μέσα στις στάχτες του Λιδωρικιού, επιδόθηκε σε πλιάτσικο. Το Λιδωρίκι, οι Καρούτες, το Αιγίτιο, η Βραΐλα και η Σκαλούλα, αποτελώντας σύμβολα του αγώνα και της αντίστασης στους Γερμανούς εισβολείς, έχουν χαρακτηρισθεί Μαρτυρικά Χωριά με αντίστοιχα Προεδρικά Διατάγματα και ο Δήμος Λιδορικίου συμμετέχει στο Δίκτυο Μαρτυρικών πόλεων και χωριών, ενώ η 29η Αυγούστου έχει ανακηρυχθεί σε ημέρα μνήμης και τοπικής αργίας.

Η περιοχή μετά τον πόλεμο ξαναστήθηκε στα πόδια της σε πείσμα των δολοφόνων – πλιατσικολόγων, με σκληρή και συλλογική δουλειά των κατοίκων της και οι εκδηλώσεις που γίνονται περνάνε τη διάσωση της ιστορικής μνήμης από γενιά σε γενιά.

Επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος – ert.gr