“Κάθε άνθρωπος που αγαπά την ελευθερία, χρωστάει στον Κόκκινο Στρατό
περισσότερα από ό,τι μπορεί ποτέ να πληρώσει”
‘Ερνεστ Χέμινγουει
Γράφει η Ξένια Πηρούνια
Στις 27 Γενάρη 1945 οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού απελευθερώνουν τους 7.000 περίπου εναπομείναντες κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς.
Αυτό που εξέφραζε η ρήση του Αντόρνο, ήταν βαθύς σκεπτικισμός – τι πρέπει ή τι μπορεί να σημαίνει η ποίηση μετά το Ολοκαύτωμα; Αυτή η απαγόρευση του Αντόρνο, να μην αναφέρονται τα απερίγραπτα μαρτύρια των Εβραίων από τους Ναζί ούτε σε ποιήματα, δημιουργεί ένα ταμπού ακριβώς εκεί που είναι αναγκαία όχι η σιωπή αλλά η έκφραση της ανείπωτης φρίκης. Η γλώσσα επέζησε του Άουσβιτς σε μερικά από τα πιο δυνατά κείμενα της ποίησης όπως η Φούγκα του θανάτου, κράτησε τη φωνή της, φωνή συχνά πνιγμένη στην αφωνία, προπαντός ως γλώσσα των θυμάτων. Μια απόδειξη ότι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις αυτή τη φρίκη, τη γραφειοκρατεία του θανάτου, δεν είναι να την κρύψεις αλλά να την μιλήσεις.
Φούγκα θανάτου, Πάουλ Τσέλαν
Μαύρο γάλα του πρωινού το πίνουμε το βράδυ
Το πίνουμε το μεσημέρι και το πρωί το πίνουμε τη νύχτα
πίνουμε όλο πίνουμε
σκάβουμε έναν τάφο στον αέρα όπου κείτεται κανείς ευρύχωρα
Ένας άντρας κατοικεί στο σπίτι παίζει με τα φίδια γράφει
γράφει όταν σκοτεινιάζει κατά τη Γερμανία τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
γράφει και βγαίνει μικρός στο σπίτι και αστράφτουν τ’ αστέρια σφυρίζει στα λυκόσκυλά του
σφυρίζει στους Εβραίους του τους βγάζει να σκάψουν έναν τάφο στη γη
μας διατάζει παίχτε τώρα για να χορέψετε
σε πίνουμε το πρωί και το μεσημέρι σε πίνουμε το βράδυ
πίνουμε όλο πίνουμε
Ένας άντρας κατοικεί στο σπίτι και παίζει με τα φίδια γράφει
γράφει όταν σκοτεινιάζει κατά τη Γερμανία τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
Τα στάχτινα μαλλιά σου Σουλαμίτιδα σκάβουμε έναν τάφο στον αέρα όπου κανείς κείτεται ευρύχωρα
Φωνάζει σκάφτε βαθειά στο χώμα και σεις και σεις τραγουδήστε και παίχτε
αρπάζει τ’ όπλο από τη ζώνη του το στριφογυρίζει τα μάτια του είναι γαλάζια
Χώστε βαθυτερα τις τσάπες και σεις και σεις μη σταματάτε να παίζετε για να χορεύετε Μαύρο γάλα της αυγής σε πίνουμε τη νύχτα
σε πίνουμε το πρωί και το μεσημέρι σε πίνουμε το βράδυ
πίνουμε όλο πίνουμε
ένας άντρας κατοικεί στο σπίτι τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
τα στάχτινα μαλλιά σου Σουλαμίτιδα παίζει με τα φίδια
Φωνάζει παίχτε πιο γλυκά το θάνατο ο θάνατος είναι ένας αριστοτέχνης από τη Γερμανία
φωνάζει αγγίχτε πιο σκοτεινά τα βιολιά μετά θ’ ανέβετε σαν καπνός στον αέρα
μετά θα έχετε έναν τάφο στα σύννεφα όπου κανείς κείτεται ευρύχωρα
Μαύρο γάλα του πρωινού σε πίνουμε την νύχτα
σε πίνουμε το μεσημέρι ο θάνατος είναι ένας αριστοκράτης από τη Γερμανία
σε πίνουμε το βράδυ και το πρωί πίνουμε όλο πίνουμε
ο θάνατος είναι ένας αριστοκράτης από τη Γερμανία το μάτι του είναι γαλάζιο
σε χτυπά με σφαίρα μολυβένια σε πετυχαίνει ακριβώς
ένας άντρας κατοικεί στο σπίτι τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
ρίχνει τα λυκόσκυλά του απάνω μας μάς δωρίζει έναν τάφο στον αέρα
παίζει με τα φίδια κι ονειρεύεται ο θάνατος είν’ ένας αριστοκράτης απ’ τη Γερμανία
τα χρυσά σου μαλλιά Μαργαρίτα
τα στάχτινα μαλλιά σου Σουλαμίτιδα.
Σαν σήμερα, στις 27 Ιανουαρίου 1945 ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωσε το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία
Διεθνής Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς
Η 27η Ιανουαρίου, ημερομηνία της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό το 1945, έχει ανακηρυχθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος.
Το Άουσβιτς ήταν το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο πλαίσιο της υλοποίησης της «τελικής λύσης» από τους Ναζί, εξοντώθηκαν με «βιομηχανικό» τρόπο μέσα σε δυόμιση χρόνια (1942-1944) 1,1 με 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, το 90% των οποίων ήταν Εβραίοι.
Το Άουσβιτς (για την ακρίβεια επρόκειτο για συγκρότημα στρατοπέδων) ιδρύθηκε στις 27 Απριλίου 1940 με διαταγή του αρχηγού των Ες-Ες, Χάινριχ Χίμλερ, στο κατεχόμενο από τους Γερμανούς τμήμα της Πολωνίας και συγκεκριμένα στα περίχωρα της πόλης Όσβιετσιμ (Άουσβιτς στα γερμανικά), 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κρακοβίας. Η περιοχή επιλέχτηκε επειδή ήταν σιδηροδρομικός κόμβος με 44 γραμμές κι έτσι μπορούσαν να καταφθάνουν με ευκολία τα τρένα με τους εκτοπισμένους Εβραίους από κάθε γωνιά της κατεχόμενης Ευρώπης.
Αρχικά δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 1, στρατόπεδο συγκέντρωσης για πολιτικούς κρατούμενους, κυρίως Πολωνούς και Γερμανούς. Τον Οκτώβριο του 1941 άρχισε να κτίζεται ένα δεύτερο στρατόπεδο, το Άουσβιτς 2 (γνωστό και ως Μπίρκεναου), με τέσσερις θαλάμους αερίων. Εκεί πραγματώθηκε η «τελική λύση» του εβραϊκού λαού (1942-1944), ως αποτέλεσμα της Διάσκεψης της Βάνζεε, φθάνοντας σε κάποια στιγμή τον αριθμό των 20.000 αποτεφρώσεων την ημέρα. Στο στρατόπεδο αυτό οι γιατροί των Ες-Ες μεταχειρίζονταν τους κρατουμένους ως πειραματόζωα, πραγματοποιώντας αποτρόπαια πειράματα ευγονικής.
Το Μάιο του 1942 δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 3, ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, όπου προμήθευε εργατικό δυναμικό στην κοινοπραξία χημικών βιομηχανιών IG Farben, την οποία συγκροτούσαν γνωστές μεταπολεμικά εταιρείες, όπως οι BASF, Bayer, Hoechst (νυν Sanofi) και AGFA.
Με την προέλαση των Σοβιετικών στο Ανατολικό Μέτωπο, το Άουσβιτς σταδιακά άρχισε να εγκαταλείπεται και οι κρατούμενοι να μεταφέρονται δυτικά σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στις διαβόητες «πορείες θανάτου» χιλιάδες κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους από τις κακουχίες ή σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς. Στο Άουσβιτς παρέμειναν 7.650 ανήμποροι κρατούμενοι, τους οποίους απελευθέρωσαν οι άνδρες του Κόκκινου Στρατού στις 27 Ιανουαρίου 1945.
Από την Ελλάδα εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς περί τους 55.000 Εβραίους, στην πλειονότητά τους από τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα μετά τους Εβραίους από την Ουγγαρία (430.000), την Πολωνία (300.000), τη Γαλλία (69.000) και την Ολλανδία (60.000). Τα 3⁄4 των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων του αμέσως μετά την άφιξή τους.
Στις 7 Οκτωβρίου 1944 σημειώθηκε και η μοναδική πράξη αντίστασης στο Άουσβιτς από έλληνες εβραίους, όταν επιτέθηκαν στους γερμανούς στρατιώτες, που είχαν έλθει να επιλέξουν 200 μελλοθάνατους στα κρεματόρια. Η εξέγερση πνίγηκε στο αίμα και μόνο 26 από τους 300 ελληνοεβραίους επέζησαν. Ήταν όμως και η πρώτη φορά που οι Γερμανοί είχαν απώλειες στο Άουσβιτς. Σκοτώθηκαν 3 υπαξιωματικοί και τραυματίστηκαν 14 στρατιώτες.
Τα στρατόπεδα εξόντωσης (αναφέρονται ενδεικτικά: Μαϊντάνεκ 350.000 νεκροί, Σέλμνο 300.000, Σόμπιμπορ 200.000, Μπέλζεκ 550.000, Τρεμπλίνκα 750.000, Άουσβιτς-Μπιρκενάου 1.500.000), αποτέλεσαν μια μοναδική εγκληματική καινοτομία που ανήκει ολοκληρωτικά στο ναζιστικό καθεστώς και τα διαφοροποιεί από κάθε άλλο ιστορικό προηγούμενο, γράφοντας τη μελανότερη σελίδα της ιστορίας της ανθρωπότητας.
Παρόλο που οι Γερμανοί κατέστρεψαν τμήματα του στρατοπέδου προτού το εγκαταλείψουν, μεγάλο μέρος του Άουσβιτς 1 και 2 (Μπίρκεναου) παρέμεινε άθικτο και αργότερα μετατράπηκε σε μουσείο και μνημείο. Το 1979 το Άουσβιτς-Μπίρκεναου κηρύχτηκε από την UNESCO Μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου