Μία αγαπημένη μεταμοντέρνα επωδός που θεωρείται, ιδιαίτερα στην νεολαία, έξυπνη και φιλοσοφημένη είναι η φράση «είναι απλώς διαφορετικό». Πρόκειται για μία αμερικανιά νέας κοπής που χρησιμοποιείται αυτάρεσκα όπου λάχει.

Σύμφωνα με τη λογική -λέμε τώρα- που ακούγεται, τα πράγματα, οι σχέσεις, οι πολιτισμοί, οι τέχνες δεν υπόκεινται στη σύγκριση και κατηγοριοποίηση, αλλά διεκδικούν το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Πρόκειται για ένα νοητικό πασπαρτού, για ένα «ευκολάκι». Αλλά στη φύση και την κοινωνία ισχύει σχεδόν απόλυτα μετά από σύγκριση και κατάταξη, και η κατηγοριοποίηση. Ένας κεραυνός είναι ισχυρότερος από έναν άλλο. Το ίδιο η βροχή, ο άνεμος, το κύμα, το τσουνάμι, το έδαφος, το δέντρο, το ύψος, η ένταση, το βάθος, τα πάντα όλα. Φυσικά και ισχύει το διαφορετικό, δηλαδή η ποιότητα. Αλλά όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά είναι μετρήσιμα. Λιγότερο, περισσότερο, δυνατότερο, αδύναμο και πάει λέγοντας.

Στην ανθρώπινη κοινωνία, αν θέλουμε να είμαστε μαρξιστές και υλιστές και να χρησιμοποιούμε ως εργαλείο την επιστήμη, υπάρχουν ανώτερα και κατώτερα μαθηματικά, φυσική κλπ. Μια κοινωνία που έχει δούλους και τη γυναίκα ως πράγμα είναι κατώτερη από μία σύγχρονη κοινωνία (αστική ή σοσιαλιστική) ή απλώς διαφορετική; Η κατάταξη των ειδών (σύμφωνα με τον Δαρβίνο) έγινε με βάση το ανώτερο ή κατώτερο και όχι με την ευκολία του διαφορετικού. Φυσικά, αν εφαρμόσουμε απόλυτα τον κανόνα, μπορεί να ξεπέσουμε σε λαθεμένες ή και αντιδραστικές θεωρίες, όπως στον φυλετισμό ή και τον φασισμό (πχ Άρια φυλή, Εβραίοι κλπ). Αλλά δεν θα υπήρχαν επιστήμες αν ξεπέφταμε στην ευκολία του «απλώς διαφορετικού».

Ένας πολιτισμός που δεν έχει υποδομές υγιεινής, δρόμους, νερό πόσιμο, ιατρικές επιστήμες, παιδεία κλπ, βεβαίως είναι διαφορετικός από κάποιον άλλο που διαθέτει τα παραπάνω, αλλά χίλιες φορές βεβαιότατα είναι κατώτερος στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου. Η εργασία του δουλοπάροικου με το χέρι, ακόμα και το φτυάρι, είναι λιγότερο παραγωγική από αυτήν της κοινωνίας που διαθέτει εργαλεία, τρακτέρ, λιπάσματα, αρδευτικά έργα κλπ. Στον πρώτο, ο ελεύθερος χρόνος κατατρώγεται, στη δεύτερη υπάρχουν όλες οι δυνατότητες για μία συνολική απελευθέρωση από τα δεσμά της φύσης.

Η φιλοσοφική βάση του διαφορετικού βρίσκεται στην έξαρση του ατομικού δικαιωματισμού. Οι αστοί θέλουν να χτίσουν στα κεφάλια των ανθρώπων το δικαίωμά τους να τους εκμεταλλεύονται και να είναι απλώς «διαφορετικοί». Οι προοδευτικοί άνθρωποι και η ατμομηχανή της κοινωνίας, οι κομμουνιστές, πάνε πολύ παραπέρα. Όχι μόνο δεν παραγνωρίζουν το ατομικό και το κοινωνικό δικαίωμα του διαφορετικού, αλλά «κόβουν τις φλέβες τους» για μία ανώτερη κοινωνία ισότητας και ελευθερίας. Οι ανόητοι θέλουν να κατοχυρώσουν τη διαφορετικότητα στον εργοδότη, στον πλούσιο, τον φτωχό, τον απόκληρο και αυτό φαντάζει προοδευτικό. Αλλά δεν είναι. Αν ξύσουμε την ευκολία σκέψης, θα βρούμε τις ανισότητες και την εκμετάλλευση, την παράλογη βία. Οι Ισραηλινοί, οι ΗΠΑ, η ΕΕ δεν είναι απλώς διαφορετικοί. Είναι μηχανές πολέμου! Είναι εύκολο να αποδομήσουμε την παραπάνω λογική συγκρίνοντας τη μέδουσα με τον άνθρωπο, ένα ασπόνδυλο με την κορυφή της ζωικής πυραμίδας.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνία, μας έρχονται στο νου οι στίχοι του ποιητή:

«Εμείς αδελφέ μου τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο».

Και σε αυτήν την πορεία εργαζόμαστε για ένα ανώτερο κοινωνικό σύστημα.

Τον σοσιαλισμό!!

Θανάσης Τσιριγώτης

πηγή: Λαϊκός Δρόμος

e-prologos.g