Η βαθιά κοινωνικοποίηση που δίνει το άπλετο εμείς

 

«Όσο πλησιάζουν οι στέγες των ανθρώπων, τόσο απομακρύνονται οι καρδιές τους». Κάπως έτσι αποτύπωσε ένας λογοτέχνης το πρόβλημα της αποξένωσης και της μοναξιάς. Τι βιωμένη αντίφαση! Ο τεχνολογικός πολιτισμός και ιδιαίτερα το διαδίκτυο φέρνει γρήγορα και κοντά χιλιάδες ανθρώπους στα πλέον απομακρυσμένα μέρη του πλανήτη. Ένα γεγονός που συμβαίνει στην Ινδονησία γίνεται αυτόματα γνωστό στην Ευρώπη και ο καθένας μπορεί να μοιραστεί στον ίδιο χρόνο τις διακοπές του. Τηρουμένων όλων των αναλογιών πρόκειται για μία τεχνολογική επανάσταση, μία κοσμογονία. Και όμως!

Όσοι/ες έχουμε γίνει μάρτυρες συντροφιών που, αντί να συζητούν ή να διασκεδάζουν, ασχολούνται με τα… κινητά. Οι επιστήμονες, οι παιδαγωγοί, οι δάσκαλοι σημειώνουν με ανησυχία έναν ιδιότυπο λειτουργικά αναλφαβητισμό, ο οποίος οφείλεται στην υπερβολική χρήση των ηλεκτρονικών μέσων από τα παιδιά. Η γνώση φύσης και κοινωνίας μεταβλήθηκε σε χιλιάδες διάσπαρτες πληροφορίες, έναν ωκεανό στοιχείων που είναι αδύνατον να τον πλεύσεις χωρίς πυξίδα.

Η παιδική και εφηβική παράλογη βία αυξάνεται καθημερινά και τα παιδιά μαθαίνουν να σκοτώνουν μηχανικά στο διαδίκτυο χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε χιλιάδες γεγονόταλ… Είναι εμφανέστατο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία τεράστια κοινωνική πληγή. Αναμφίβολα, και μόνον αν εφησυχάσουμε δεν μπορούμε να τη δούμε. Χωρίς υπερβολές, αλλά και χωρίς μηδενισμούς. Το πρόβλημα εστιάζεται στο πεδίο της αλλοτρίωσης.

Οι μαρξιστές αναλύουν την αλλοτρίωση και αποξένωση στη διάσταση ανάμεσα στον παραγωγό και το παραγόμενο προϊόν. Δηλαδή στο γεγονός, που συντελείται αρχικά στο πεδίο της οικονομίας, ότι ο εργάτης (ο αγρότης, ο εργαζόμενος γενικά) παράγει για να πουληθεί το αποτέλεσμα της εργασίας του από τον καπιταλιστή. Αλλιώτικα, ότι όλες οι αξίες χρήσης (αγαθά, εργαλεία, κατοικία κλπ) μεταβάλλονται σε ανταλλακτικές αξίες, δηλαδή σε προϊόντα με σκοπό να πουληθούν και να παράξουν κέρδος. Η αποξένωση από το πεδίο της οικονομίας «τρυπώνει» γρηγορότερα ή πιο αργά, σε όλους τους αρμούς της κοινωνίας και προφανέστατα επηρεάζει ήθη, έθιμα και συμπεριφορές. Η μοναξιά που είναι η πιο ορατή μορφή αλλοτρίωσης, βρίσκει πρόσφορο έδαφος στη νεολαία, στο βαθμό και στο μέτρο που δεν της δίνεται μία δημιουργική διέξοδος. Στην ομαδικότητα, στον αθλητισμό, στις τέχνες, στο διάβασμα και σε ό,τι βελτιώνει το ιδιαίτερο εγώ. Η σύγχρονη τεχνολογία παρέχει μία επίπλαστη ή ψευδή κοινωνικοποίηση. Δεν είναι μόνο η ανωνυμία, είναι και οι λαβύρινθοι του διαδικτύου, που -αντίθετα με τον Θησέα- δεν διαθέτει έναν ασφαλή μίτο για να ξεναγηθεί και να δραπετεύσει.

Η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί κάτω από όρους να γεφυρώσει αποστάσεις, να ταξιδέψει το άτομο, να δώσει πληροφορίες και κυρίως γνώση. Αλλά αν αυτό γίνεται σε ένα καθεστώς αποξένωσης, θα είναι απλώς ένα υποκατάστατο κοινωνικότητας, θα είναι μία ψευδαίσθηση ταξιδιού, χωρίς να φύγουμε διόλου από το λιμάνι. Θα είναι ένα ψεύδος του συνανήκειν, ενώ θα είμαστε ριζωμένοι στον καναπέ. Χωρίς κατάρες, χωρίς ύμνους, αλλά με τη βαθιά κοινωνικοποίηση που δίνει το άπλετο εμείς. Δηλαδή ο πραγματικός ορίζοντας.

Θανάσης Τσιριγώτης

πηγή: Λαϊκός Δρόμος

e-prologos.gr